FLASH #25 – EN TOEN WAS ER LICHT
“Zoals een vis in water, zo voelen ook dansers zich in licht. De podiumruimte waarin ze bewegen, is hun aquarium, hun zuurstof! Binnen de doorschijnende muren en boven de vloer van het podium versterkt de toneelverlichting hun schitterende sprongkracht en hun gesculpteerde lichamen. Het feit dat dans vloeibaar is en niet statisch maakt de verlichting zo absorberend.”
Deze verhelderende tekst werd ooit geschreven door Jean Rosenthal, een pionier in het ontwerpen van theaterverlichting in de jaren 1930 én een iconische lichtontwerper voor grote choreografen als Martha Graham en George Balanchine. Het maakt duidelijk waar weinigen zich bewust van zijn, dat de relatie tussen een danser en licht, tussen een choreograaf en zijn lichtontwerper uniek is en net zo hecht als de relatie tussen een componist en zijn dirigent.
Het daverende applaus van het publiek na de première van FURORE op 27 februari 2025 was uiteraard voor de dansers en de choreografie, voor de opwindende muziek en voor de kleuurrijke kostuums. Maar wat op het netvlies van de toeschouwers geëtst is, zijn de schitterende beelden, het samenspel in beweging, de gebeeldhouwde ledematen en lichamen van de dansers, gevangen in licht en schaduw.
Verantwoordelijk voor dit picturale lichtspel is de Spaanse Gloria Montesinos, een belangrijk persoon binnen de Europese theaterwereld met een indrukwekkend CV en bekend om haar licht- en decorontwerpen, niet alleen in Spanje maar ook ver daarbuiten in Parijs en New York.
Ze werd op het laatste moment in 2024 bij JBA binnengehaald om de magie te laten werken voor de JBA-productie JAMES. Als gevolg daarvan waren zowel Alain als Altea unaniem: Montesinos’ expertise was onbetwistbaar nodig voor hun volgende creatie!
G. Montesinos: “Het gaat niet alleen om het creëren van lichtruimtes waar de dansers in kunnen bewegen, maar evenzeer is het belangrijk om vanaf de start het gebruikte patroon, de structuur, de kleuren en de gevoelens, emoties en esthetiek van elk onderdeel te intensiveren.
Mijn doel is om de aandacht van het publiek te richten op momenten in de choreografie, zoals de sterke centrale delen, de entrees/exits evenals de onderlinge verbondenheid tussen de dansers, en naarmate het verhaal zich ontvouwt, het publiek mee te trekken in de wereld van de dansers.
Vervolgens, en natuurlijk van immens belang, leg ik de nadruk op de lichamen en de beweging.”
Vanwege het minimale gebruik van decor in de choreografie weet Gloria dat ze veel artistieke vrijheid heeft om het hele podium te ‘beschilderen’ met licht en schaduw, zodat als het ware de dansers in en uit het licht ‘zwemmen’.
G. Montesinos: “In tegenstelling tot de choreografie die meestal maanden van tevoren wordt gemaakt en aangeleerd, komt het lichtontwerp pas in laatste instantie tot leven op het podium. In het geval van FURORE had ik 2 dagen om het goed te krijgen! Tot de laatste minuut van de generale repetitie in Antwerpen was ik aan het toevoegen, verwijderen of veranderen om de puzzel op zijn plaats te laten vallen. Het is mijn doel dat het publiek emotioneel geraakt wordt en zich op dat vlak met de werken verbindt. Om dat te bewerkstelligen moet ik het drama intensifiëren en meestal vertrouwen op mijn ‘zesde zintuig’ om de dans- of toneelproductie multidimensionaal te maken.”
Wie kan de hartstochtelijke beelden vergeten die Gloria Montesinos wist op te roepen in de driedelige productie FURORE? Zij en lichtontwerpers van haar kaliber gebruiken hun artisticiteit en expertise om ware podiummagie te creëren, iets waar we hen oneindig dankbaar voor zijn!